تداعی معانی و آفات آن در مثنوی مولوی

Authors

محمّدرضا ضیاء

abstract

چکیده مثنوی مولوی دارای شیوه های مختلف بیانی است، که ما در ابتدای مقاله بعضی از آن ها را بررسی می کنیم. یکی از اصلی ترین این شیوه ها، تداعی معانی است. در این شیوه بسط سخن به گونه ای است که مؤلف با یادآوری موضوعات جدید به صورت سلسله وار به دنبال آن­ها می­رود. دربارۀ محاسن این شیوه در کتاب­هائی که دربارۀ مثنوی نوشته شده، صحبت شده است، ولی ما در این نوشته می کوشیم نشان دهیم که گاه این شیوه به یکدستی منطقی کلام مولوی آسیب رسانده و او را از محتوای بحث اصلی اش دور نموده و گاه رشتۀ سخن را گسسته و در مواردی به پریشانی منطقی در مثنوی انجامیده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

معانی خوف و رجا در قرآن و تأویل آن در مثنوی مولوی

مفهوم خوف و رجا از بعد معرفت‌شناختی و نظام اصطلاح شناسی در قرآن و در آثار عرفانی، به‌ویژه مثنوی معنوی جایگاهی ویژه دارد. از این رو این مقاله ‌کوشیده است ابتدا مفهوم این دو واژه را در قرآن کریم بکاود و سپس تأویلات عرفانی این مفاهیم را در نگاه و اندیشه مولوی بررسی نماید. در این رهگذر، سیر مفهومی و تاریخی این دو مفهوم در اندیشه و کلام متصوفه و عرفا تا عصر مولانا نیز به اختصار بررسی می‌گرد...

full text

معانی خوف و رجا در قرآن و تأویل آن در مثنوی مولوی

مفهوم خوف و رجا از بعد معرفت شناختی و نظام اصطلاح شناسی در قرآن و در آثار عرفانی، به ویژه مثنوی معنوی جایگاهی ویژه دارد. از این رو این مقاله کوشیده است ابتدا مفهوم این دو واژه را در قرآن کریم بکاود و سپس تأویلات عرفانی این مفاهیم را در نگاه و اندیشه مولوی بررسی نماید. در این رهگذر، سیر مفهومی و تاریخی این دو مفهوم در اندیشه و کلام متصوفه و عرفا تا عصر مولانا نیز به اختصار بررسی می گردد. نتیجه ت...

full text

آفات زبان از نظر لفظ و معنا در مثنوی مولوی و احیاءعلوم الدّین غزالی

روش‌های بیان مقاصد گوناگون است. برخی از افراد روش مستقیم را بر می‌گزینند؛ یعنی زبان رسمی و غیر ادبی را ترجیح می‌دهندکه در این حالت جملات به صورت خبری و یا انشایی خواهد بود. امّا گروهی دیگر از زبان غیرمستقیم استفاده می‌کنند، زیرا آنها این نوع بیان را تأثیرگذارتر می‌دانند. از جمله مباحث مهم و قابل توجّه، بحث جرایم وآفات زبان است. زیرا بیش از آن اندازه که نعمت بیان و زبان مفید و ارزشمند است، جرایم و...

full text

روایت‏های تأویلی باطنی؛ تأویل‏ یا تداعی معانی

نوشتۀ حاضر در پی طرح این ادعا است که پاره‏ای از روایت‏های تأویلی - که با ساختار کلام و دلالت‏های متعارف زبانی قابل استناد به متن نیستند - در حقیقت تأویل نیستند. هر چند از این گونه روایت‏ها به تأویل تعبیر شده‏اند، اما به دلیل شباهت آنها به تأویل و از باب استطراد، چنین نام گرفته‏اند. این‌ها به جهت مشابهت‏هایی که با متن دارند، تداعی معانی هستند. گویندگان، بنا به پاره‏ای ملاحظات، این تأویل‏گون‏ها ر...

full text

معانی حقیقت و راه‌های کشف آن در مثنوی

The present study argues about the meaning of "truth" in Rumi's perspective. This article examines the meaning of truth and the way to reach it in Mathnawi. It is an attempt to reveal Jalal al-din Rumi's point of view regarding truth and truth seeking. The author intended to clarify that Rumi has presented a new and specific interpretation of truth-seeking which complete philosophers' and spea...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
مطالعات زبان و ادبیات غنایی

Publisher: دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد

ISSN 2322-3863

volume 2

issue 3 2012

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023